اصل پارتو و کارکرد تجربه کاربری

همیشه دو عامل در پیشبرد پروژه‌ها چه طراحی سایت باشد چه هر پروژ دیگری با محدودیت مواجه است: زمان و سرمایه. اصل پارتو در بلند مدت می‌تواند به صرفه جویی در هر دوی آن‌ها کمک کند. همچنین این اصل به تصمیم‌گیری هوشمندانه و پژوهش محور کمک می‌کند.

داستان این اصل به دهه ۴۰ میلادی و ایده یک مشاور مدیریتی به نام جوزف ام جوران Joseph M Juran باز می‌گردد. او متوجه شد که به صورت یک قانون کلی، ۸۰ درصد نتایج یک فرآیند ناشی از ۲۰ درصد دلایل است. او این اصل را به افتخار اقتصاددانی ایتالیایی به نام ویلفردو پارتو (۱۸۴۸-۱۹۲۳) Vilfredo Pareto، اصل پارتو نامید.

اصل پارتو

پارتو در سال ۱۸۹۶ مقاله‌ای به نام «دوره اقتصاد سیاسی» منتشر کرده بود. او مشاهده کرده بود که ۸۰ درصد از املاک کشور ایتالیا به ۲۰ درصد از جمعیت کشور تعلق دارد. او همچنین مشاهده کرده بود که ۸۰ درصد نخود فرنگی تولیدی در باغچه‌اش، از ۲۰ درصد گیاهان موجود به دست آمده است.

اصل پارتو چرا اهمیت دارد؟

اصل پارتو، اصلی کاربردی است زیرا به ما اجازه می‌دهد که تلاش‌های خود را تنها بر مواردی متمرکز کنیم که دستاوردهای بیشتری دارند. این اصل تقریباً در همه کسب و کارها استفاده می‌شود. برای مثال، حسابداران متوجه شده‌اند که ۲۰ درصد از مشتریان، ۸۰ درصد از خرید‌ها را انجام می‌دهند. بازاریابان مشاهده کرده‌اند که ۲۰ درصد کارزارهایشان، ۸۰ درصد از مشتریان احتمالی را به خود جلب می‌کند. مواردی از این دست به کرات مشاهده شده است.

البته درصدهای ۸۰ و ۲۰ همیشه دقیق نیستند. برای مثال، ممکن است که شما در حین بررسی کسب و کار خود به اعداد دیگری برسید. یا مثلاً در حال حاضر ۲۰ درصد از افراد ساکن بریتانیا، مالک ۵۰ درصد ثروت کشور هستند.

به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که میزان کمی از تلاش یا ورودی می‌تواند منجر به سطح بالایی از نتایج خروجی بشود.

۸۰/۲۰ و تجربه کاربری

مهم نیست که چقدر وبسایت یا نرم افزار شما پیچیده است، پس از بررسی دقیق آمارهای خود مشاهده می‌کنید که اصل پارتو برای شما هم صادق است. بخش کوچکی از کاربرد نرم افزار یا سایت شما، زمان بسیار زیادی از کاربران را به خود صرف می‌کند؛ البته موضوع مذکور به این معنی نیست که محتوا و بخش‌های دیگر سایت یا نرم افزار شما ارزشی ندارند، بلکه مفهوم آن این است که برخی از محتوا و بخش‌های سایت شما نسبت به سایر بخش‌ها اهمیت بیشتری برای کاربران دارند.

اهمیت موضوع به این دلیل است که شما می‌توانید با معطوف کردن تمرکز خود بر مواردی که مهم‌تر هستند و حصول اطمینان از صحت آن‌ها، تجربه کاربری بهتری را برای کاربران خود رقم بزنید. اگر شما تأثیر بخشی که برای کاربران مهم است را در پروژه خود کاهش دهید، مخاطبان خود را از دست می‌دهید. برعکس، اگر تجربه کاربری بخش‌های مهم و جذاب محصول خود را بهبود دهید، احتمال جذب کاربران بیشتر و وفادار ماندن آن‌ها بیشتر می‌شود.

به طور مشابه، اگر با کاربران خود درباره نظراتشان درباره بهبود تجربه کاربری صحبت کنید، باز هم با اصل پارتو مواجه می‌شوید.

طیف وسیعی از کاربران قطعاً به شما تعداد محدودی از بهبودها را پیشنهاد می‌کنند؛ باز هم تأکید می‌کنم که این مشاهدات به معنی این نیست که سایر بهبودها ارزشمند نیستند ولی به شما نشان می‌دهند که اولویت‌بندی شما برای اعمال آن‌ها چگونه باشد.

این اصل خصوصاً برای پروژه‌های با زمان و هزینه محدود کاربردی‌تر است. تمرکز بر زمینه‌هایی که بیشترین سوددهی را دارند، منطقی‌ترین روش برای مدیریت چنین پروژه‌هایی است.

البته توجه داشته باشید که فقط به این دلیل درخواست تعدادی خاصی از کاربران از شما دلیل مهمی‌ وجود ندارد که درخواست آنها روی سایت اجرا شود. شما می‌توانید از اصل پارتو برای پژوهش‌های جاری خود استفاده کنید و به جای مواردی که تضمین شده‌اند، بر مواردی که مهم هستند تمرکز کنید.

همچنین می‌توانید از اصل پارتو در سایر بخش‌های پژوهشی خود نیز بهره بگیرید. به عنوان مثال بخش پشتیبانی مشتریان می‌توانند تأثیرگذاری تماس‌ها، ایمیل‌ها و غیره را بررسی کنند. باز هم تأکید می‌کنم که رفع چنین مشکلاتی، می‌تواند بر پایگاه کاربری شما تأثیری شگفت انگیز برجای بگذارد.

چگونگی استفاده از اصل ۸۰/۲۰

هر  زمان که داده‌های کمی داشته باشید، می‌توانید که از اصل پارتو استفاده کنید. بسیار ساده و با دسته‌بندی داده‌ها و بررسی اثرگذاری هر یک از دسته‌ها بر مخاطبان، می‌توانید اصل پارتو را  اجرا کنید.

اندازه نمونه در نظر گرفته شده برای بررسی اصل پارتو اهمیت بسیاری دارد. شما بایستی مطمئن شوید که پژوهش‌ها و تحلیل‌های شما اندازه مناسبی از نمونه‌ها را پوشش می‌دهد و از لحاظ آماری، همه چیز وضعیت خوبی دارد. برای مثال اگر مبنای شما برای تجزیه و تحلیل پشتیبانی مشتریان، ۵ تماس تلفنی باشد، مطمئناً داده‌های لازم برای به کارگیری اصل پارتو را ندارید.

نکته دیگری که باید مراقبش باشید این است که برخی از نمودارها ممکن است از موارد دیگر مهم‌تر باشند. بسیاری از شرکت‌ها تعداد محدودی مشتری دارند که سهم اصلی را در درآمد آن‌ها تشکیل می‌دهند. بنابراین اگر از اصل پارتو برای مواردی استفاده می‌کنید که منجر به اتخاذ تصمیم می‌شود، سعی کنید که در بررسی‌ها به این دسته از مشتریان، نسبت به سایر مشتری‌ها که درآمد کمتری برای شما دارند، وزن بیشتری بدهید.

مثلاً اگر شما ۵۰۰ تماس تلفنی دارید که ۴۰۰ مورد آن درباره مشکلی با ویژگی الف، ۸۰ مورد در ارتباط با ویژگی ب و فقط ۲۰ مورد با ویژگی ج مرتبط هستند، منطقی است که تلاش‌های خود را بر رفع مشکل الف متمرکز کنید. اما اگر مشتریانی که با ویژگی ب و ج مشکل دارند، آن دسته از مشتریانی باشند که بیشترین درآمد را به شما می‌رسانند، دیگر این نتیجه گیری منطقی نیست و باید تمرکز خود را بر رفع مشکلات ب و ج معطوف کنید.

داده‌های مورد استفاده باید بر مبنای بیشترین اطلاعات موجود باشد، در غیر این صورت اصل پارتو تغییری ایجاد نمی‌کند.

اصل پارتو

دورنما

اصل پارتو یا قانون ۸۰-۲۰ می‌تواند برای کمک به اتخاذ تصمیم در تجربه کاربری کمک کننده باشد. از تحقیق و تحلیل گرفته تا مدیریت پروژه، هر جا که داده‌های کمی در دسترس باشد، امکان استفاده از این اصل و متمرکز کردن تلاش‌ها بر بخش‌هایی که بهترین نتایج را دارد، امکان‌پذیر است.

با این حال باید همیشه اندازه نمونه‌های مورد بررسی و سایر انواع داده‌ها را در نظر داشته باشید تا به بهترین جواب ممکن برای اصل پارتو دست پیدا کنید.