با تاریخچه شکل گیری شبکه های اجتماعی آشنا شوید

صحبت کردن در مورد تاریخچه شکل گیری شبکه های اجتماعی ممکن است در ابتدا کمی دور از ذهن به نظر برسد. چرا که این شبکه‌ها به عنوان پدیده‌ای نسبتاً جدید در نظر گرفته می‌شوند. بنابراین تاریخچه طولانی نمی‌توان برای آنها متصور بود. با این حال در طی چند دهه گذشته، تکامل شبکه‌های اجتماعی به گونه‌ای بوده است که توانسته‌اند سبک زندگی قرن بیست و یکم را اصلاح کنند.

در حقیقت همانطور که در گزارش‌های معتبر نیز ذکر شده است؛ امروزه ۳۱٪ از جمعیت جهان کاربران فعال شبکه‌های اجتماعی هستند و این به معنی تعداد چشمگیر ۲ میلیارد و ۳۰۷ میلیون نفر است. واقعیت دیگری که دانستن تکامل این پدیده‌ها را جالب‌تر می‌کند این است که ۲۷ درصد از کاربران فعال شبکه‌های اجتماعی از طریق موبایل به این پایگاه‌ها متصل می‌شوند.

هیچ توافق صریحی درباره سال دقیق شکل‌گیری این شبکه‌ها وجود ندارد. با این وجود می‌توان خاطر نشان کرد که ابزارهای اجتماعی با ویژگی‌هایی که امروزه ما آنها را می‌شناسیم در دهه ۹۰ شروع به شکوفایی کردند. با این حال اولین نشانه‌های شکل‌گیری شبکه‌های اجتماعی به سال‌های قبل برمی‌گردد.

تاریخچه شکل گیری شبکه های اجتماعی

چه زمانی شبکه‌های اجتماعی پدیدار شدند؟

اولین بذر آنچه که امروزه به عنوان شبکه اجتماعی تلقی می‌شود، چند دهه پیش کاشته شد. در سال ۱۹۷۱ اولین ایمیل جهان بین دو رایانه‌ای که در کنار هم بودند رد و بدل شد. این کار توسط ری تاملینسون انجام شد.

بعدها یعنی در سال ۱۹۷۸، BBS (بولتن بورد سیستم) از طریق خطوط تلفنی توانست به کاربران خود ایمیل ارسال کند. همچنین نخستین نسخه از مرورگرهای اینترنتی در همان سال و از طریق پلتفرم Usenet به جهان معرفی شد. در همین راستا در سال ۱۹۹۱ تیم برنرز لی زبان HTML را اختراع کرد؛ در آن زمان این زبان نشانه‌گذاری یکی از عناصر اساسی برای دسترسی آسان به مرورگر وب بود.

از Geocities تا dotcom

در سال ۱۹۹۴ آنچه که می‌توان یکی از اولین شبکه‌های اجتماعی دانست یعنی GeoCities خلق شد. GeoCities در واقع یک سرویس به اشتراک گذاری هاست بود که به وب مسترها اجازه می‌داد صفحات ساده‌ای را برای نمایش محتوای خود در وب تولید کنند.

یک سال بعد یعنی در سال ۱۹۹۵، TheGlobe.com به معرض نمایش درآمد. این شبکه اجتماعی فرصتی را در اختیار کاربران قرار داد تا با انتشار مطالب خود و ارتباط برقرار کردن با کسانی که علائق مشترک دارند؛ تجربیات آنلاین خود را شخصی‌سازی کنند. در همان سال نیز Classmates، وبسایتی که به کاربران کمک می‌کرد تا همکلاسی‌های قبلی خود را پیدا کنند؛ خلق شد.

دو سال بعد نوبت ظهور SixDegrees بود. فضایی که برخی محققان آن را به عنوان اولین شبکه اجتماعی معرفی می‌کنند. این شبکه در آن زمان در واقع منعکس‌کننده تعریف شبکه‌های اجتماعی بود. در حقیقت SixDegrees امکان ایجاد یک پروفایل شخصی، دعوت از دوستان یا بازدید از پروفایل سایر کاربران را فراهم کرد. با این حال تمام این شبکه‌های اجتماعی در دوره‌ای تحت سلطه دایرکتوری‌هایی مانند یاهو یا موتورهای جستجو مانند آلتاویستا (Altavista) بودند.

از طرف دیگر سال ۱۹۹۷ بود که برای اولین بار مسنجر راه‌اندازی شد. مسنجر در واقع برنامه پیام‌رسانی بود که توسط مایکروسافت ویندوز ارائه شد و توسط آن کاربران می‌توانستند از ابتدایی‌ترین خدمات چت و لیست تماس استفاده کنند. این شبکه را می‌توان پیشوای یکی از تأثیرگذارترین شبکه‌های اجتماعی حال حاضر یعنی واتساپ دانست.

رکود بسیاری از شرکت‌های فناوری با ورود دات کام (dotcom) شکسته شد. این تکنولوژی باعث ظهور استارتاپ‌های جدیدی شد که قرار بود در آینده بخشی از تاریخچه شکل گیری شبکه های اجتماعی باشند.

انفجار در قرن جدید

با ورود به قرن بیست و یکم و به طور دقیق‌تر در سال ۲۰۰۲، Friendster برای اولین بار با یک هدف آشکار راه‌اندازی شد. این هدف دیدن افراد جدیدی از محافل مختلف دوستان بود. از آنجا که این برنامه موقعیت شناخته شدن را در اختیار کاربران قرار می‌داد؛ توانست به سرعت اعتماد به نفس آنها را نیز بیشتر کند. Friendster ثابت کرد که یک فرمول بسیار موفق است و در ماه‌های اول ظهور خود به سه میلیون کاربر رسید.

یک سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۳، شبکه اجتماعی به نام MySpace به کاربران معرفی شد که تعاملی‌تر از سایر شبکه‌های اجتماعی قبلی بود. کاربران در MySpace می‌توانستند از پروفایل‌های شخصی گرفته تا خدمات هاستینگ برای انتشار عکس‌ها، نظرات یا دنبال‌کنندگان استفاده کنند.

در کشورهایی مانند ایالات متحده، بسیاری از گروه‌های هندی از MySpace برای به اشتراک گذاشتن فعالیت‌های موسیقیایی خود استفاده کردند و مستقیماً و به طور مداوم با طرفداران خود در تماس بودند. این شبکه اجتماعی خیلی زود فهمید که در این زمینه فرصت۲های بسیار خوبی وجود دارد و به هنرمندان امکاناتی را می‌دهد که می‌توانند به کمک آنها کار خود را تبلیغ کنند. به این ترتیب MySpace اولین شبکه اجتماعی بود که چهره‌های معروف و سلبریتی‌های زیادی در آن حساب کاربری داشتند.

ظهور فیسبوک

ظهور شبکه‌های اجتماعی مانند LinkedIn یا Flickr و فضاهایی مانند Digg ،WordPress یا YouTube زلزله‌ای در اینترنت و به خصوص شبکه‌های اجتماعی به پا کردند.

در سال ۲۰۰۴ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های اجتماعی آن زمان، یعنی فیسبوک خلق شد. طولی نکشید که این شبکه اجتماعی جدید جای MySpace را گرفت و مدیران این شبکه تقریبا قدیمی مجبور شدند استراتژی خود را اصلاح کرده و در نهایت یک طرح جدید ارائه دهند.

فیسبوک توسط مارک زاکربرگ، در ابتدا با هدف برقراری ارتباط بین دانشجویان دانشگاه هاروارد فعالیت خود را آغاز کرد. در واقع بیش از نیمی از دانشجویان این دانشگاه در اولین ماه فعالیت این وبسایت؛ برای خود حساب کاربری ساختند. یک سال پس از راه‌اندازی، فیسبوک در بین حدود ۵۰۰ دانشگاه آمریکایی، بیش از ۲ میلیون کاربر برای خود دست و پا کرد.

در حال حاضر فیسبوک یکی از مهم‌ترین شبکه‌های اجتماعی در جهان است. در حقیقت این شبکه هنوز هم بیشترین تعداد کاربر فعال در ماه را دارد.

تاریخچه شکل گیری شبکه های اجتماعی

توییتر، روشی جدید برای برپایی یک انقلاب عظیم در شبکه‌های اجتماعی

دو سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۶، توییتر خلق شد. جک دورسی، ایوان ویلیامز و بیز استون ابزاری را ایجاد کردند که به عنوان یک سیستم پیام‌رسان داخلی به دنیا معرفی شد. این ابزار شیوه تماشای تلویزیون و حتی شیوه خبررسانی را تغییر داده است. همانطور که می‌دانید در هر پیامی که در توییتر منتشر می‌کنید نمی‌توانید بیش از ۱۴۰ کاراکتر تایپ کنید. امروزه هیچ رویدادی در سطح جهانی وجود ندارد که توییت نشود. همین موضوع نقطه عطفی در تاریخچه شکل گیری شبکه های اجتماعی است.

در سال‌های اخیر ، شبکه‌های اجتماعی دیگری نیز با ویژگی‌های منحصر به فرد به دنیا معرفی شدند. برخی از مهمترین شبکه‌های اجتماعی پنج سال گذشته عبارتند از:

پینترست

این شبکه در واقع بستری برای به اشتراک‌گذاری تصاویر در بین کاربران است.

تامبلر

این شبکه نیز یک بستر میکروبلاگینگ است که به کاربران امکان می‌دهد متن، ویدئو، تصاویر، لینک‌ها یا نقل قول‌ها را منتشر کنند.

یوتیوب

وبسایتی است که در آن کاربران می‌توانند محتوا را به صورت ویدیو بارگذاری و به اشتراک بگذارند. این شبکه میزبان میلیون‌ها فایل ویدئویی و موسیقی است و امکان پخش زنده تلویزیونی یا راه‌اندازی وبلاگ‌های ویدیویی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

لینکدین

لینکدین در واقع یک شبکه اجتماعی تخصصی‌تر است که با هدف معرفی شرکت‌ها و مشاغل ساخته شده است. هر کاربر می‌تواند نمایه‌ای را ایجاد کرده و در آن آزادانه تجربه کاری و ویژگی‌های خود را در معرض نمایش قرار دهد. به این ترتیب لینکدین شبکه اجتماعی است که در آن میلیون‌ها متخصص با یکدیگر در تماس هستند.

اسنپ ​​چت

این اپلیکیشن به شما امکان می‌دهد که فایل‌های صوتی و ویدئویی را به دیگران کاربران ارسال کنید. اما ویژگی اصلی اسنپ چت این است که این فایل‌ها پس از مشاهده توسط تلفن همراه گیرنده در عرض ۱ تا ۱۰ ثانیه ناپدید می‌شوند.  در این برنامه کلیه مطالب از طریق پیام‌های خصوصی ارسال می‌شوند.

گوگل نیز به دلیل تلاش‌هایی که برای ایجاد یک شبکه اجتماعی مناسب انجام داده است در تاریخچه شکل گیری شبکه های اجتماعی نقش مهمی دارد. به غیر از یوتوب، گوگل سعی کرد با Google Buzz یک شبکه اجتماعی ایجاد کند که متاسفانه موفقیت کمی در این زمینه به دست آورد. بعدها نیز Orkut را راه‌اندازی کرد که فقط در برزیل موفقیت نسبی به دست آورد. در پایان نیز گوگل پلاس راه‌اندازی شد که تغییرات زیادی را به چشم خود دید.

توسعه شبکه‌های اجتماعی طی چند سال اخیر بسیار چشمگیر بوده است. به همین دلیل تاریخچه شکل گیری شبکه های اجتماعی هنوز در مراحل اولیه قرار دارد. اما این شبکه‌ها تاکنون توانسته‌اند هزاران تغییر در جهان ایجاد کنند. در حقیقت شبکه‌های اجتماعی نحوه ارتباط افراد با یکدیگر را کاملاً تغییر داده‌اند.

مرحله جدیدی که این فناوری وارد آن شد؛ شبکه‌های اجتماعی موبایلی مانند واتساپ، اینستاگرام و تلگرام بود. این اپلیکیشن‌های پر قدرت توانستند به سرعت غول‌های شبکه‌های اجتماعی را تحت‌الشعاع قرار دهند.