مهم‌ترین نکات برای دسترسی پذیر شدن سایت شما همراه با ۱۰ نکته عملی

هر صاحب سایتی به دنبال این است که بیشترین بازدید کننده ممکن را به سایتش جذب کند و این را از طراحی سایت خود می‌خواهد. با این حال، تعداد کمی از آن‌ها برای دسترسی پذیر شدن وب سایت (Accessibility) توسط همگان گام‌های مورد نیاز را بر می‌دارند. میلیون‌ها کاربر در فضای اینترنت وجود دارند که اگر سایت شما دسترسی‌پذیر باشد، به سایت شما خواهند آمد و اگر زمان لازم برای درک نیازهای آن‌ها را صرف نکنید، آن‌ها را از دست داده‌اید.
خوشبختانه ایجاد دسترسی ‌پذیر شدن وب سایت کار سختی نیست. کافی است مشکلاتی که دسترسی به سایت شما را برای افراد خاصی سخت و یا غیرممکن می‌کنند را رفع کنید. زمانی که این کار را انجام دهید، شما می‌توانید اشتباهات موجود را رفع کرده و سایت خود را در اختیار همگان قرار دهید.
در این مقاله، نگاهی خواهیم داشت به آنچه که واقعا بر دسترسی پذیر شدن وب سایت اثرگذار است و اهمیت این موارد را بررسی خواهیم کرد. همچنین بهترین روش‌های افزایش دسترسی پذیر شدن را معرفی کرده و چگونگی استفاده از آن‌ها را هم بیان خواهیم کرد. بهتر است که شروع کنیم.

مقدمه‌ای کوتاه برای دسترسی پذیر شدن وب سایت

به طور ایده‌آل هرکسی می‌تواند از هر سایتی در اینترنت استفاده کند. این موضوع تا زمانی که بر شرایط کارایی و یا نرم افزار و سخت افزار مورد نیاز اثرگذار نباشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند. این مهم‌ترین مفهوم موجود در پشت دسترسی‌پذیری وب است.
واقعیت این است که میلیون‌ها کاربر اینترنت، معلولیت‌ها و مشکلات خاص خود را دارند که همین موضوع امکان استفاده همه از یک نوع سایت خاص را غیرممکن می‌کند. اگر در خلال طراحی سایت این چالش‌ها را در ذهن داشته باشید، می‌توانید از بازدید حداکثر کاربر ممکن اطمینان حاصل کنید.
با اینکه تعداد زیادی از معلولیت‌ها و شرایط خاص وجود دارد که بر امکان استفاده کاربران از سایت اثر می‌گذراد، مهم‌ترین و رایج‌ترین دسته‌بندی‌های این موارد را معرفی می‌کنیم:

• دیداری: شامل مواردی که به طور کلی و یا جزئی موجب ناتوانی در مشاهده یا درک شدت رنگ‌ها می‌شود.· شنیداری: برخی از کاربران کم شنوا و ناشنوا هستند.
•  مهارت‌های حرکتی: برخی از افراد دچار مشکلاتی در اندام‌های حرکتی و جابه‌جایی هستند (مثلاً مشکل در حرکت دادن موس مشکل دارند).
•  تشنج ناشی از حساسیت به نور: شرایطی نظیر صرع که می‌تواند با یک نور شدید ایجاد شود.
• ناتوانی شناختی: برخی معلولیت‌ها وجود دارد که بر توانایی‌های شناختی افراد اثر می‌گذارد.

افراد بسیاری از فناوری‌های کمکی در مرور اینترنت برای رفع این مشکلات استفاده کرده‌اند. این فناوری‌ها شامل فناوری صفحه خوان که متن موجود در صفحه را می‌خواند، نرم افزار تشخیص صدا که کلام را به متن تبدیل می‌کند، خروجی بریل و حتی صفحه کلیدهای جایگزین برای افراد با معلولیت‌ها خاص می‌شود.
به این ترتیب، این امکان وجود خواهد داشت که تقریبا همه کاربران به اینترنت دسترسی پیدا کنند. علاوه بر این‌ها شما می‌توانید با طراحی سایت بر مبنای دسترسی‌پذیری، تجربه‌ کاربری آن‌ها را به شکل قابل توجهی بهبود ببخشید.

دسترسی پذیر شدن

چرا دسترسی‌پذیر کردن وبسایت باید اولویت شما باشد؟

بدیهی است که فواید دسترسی‌پذیر بودن سایت شما برای کاربران بسیار زیاد است. این موضوع از دیدگاه انسانی بسیار مهم است و نشان می‌دهد که شما هیچ انسان دارای معلولیتی را فراموش نکرده‌اید.
البته افزایش دسترسی‌پذیری سایت برای شما هم فواید زیادی را به همراه خواهد داشت. در وهله اول این موضوع به سرعت گستره مخاطبان بالقوه شما را افزایش می‌دهد. ریاضیات می‌تواند مدرکی برای این مدعا باشد. اگر کاربران بیشتری بتوانند سایت شما را ببینند، تعداد بازدیدهای شما هم رشدی نمایی خواهد داشت. این موضوع می‌تواند شما را یک گام از رقبایی که این کارها را انجام نداده‌اند، جلو بیندازد.
با توجه کردن به دسترسی‌ پذیر شدن وب سایت قادر خواهید بود از همه بازدید کنندگان سود کسب کنید، نه فقط آن‌ها که در فهرست فوق آورده شده‌اند. بسیاری از مواردی که برای افزایش دسترسی پذیر شدن وب سایت در طراحی لحاظ می‌شوند می‌توانند طراحی و کارایی کلی سایت را بهبود ببخشند. به علاوه می‌توانید سایتی انعطاف‌پذیرتر و آینده‌نگرتر داشته باشید.
در نهایت بسیار مهم است بدانید که بسیاری از کشورها قوانینی در راستای دسترسی‌ پذیر شدن وب سایت ها و نرم‌افزارها دارند. در این حالت شما ملزم هستید که قوانین این کشورها را نیز اجرا کنید.
خوشبختانه شما تنها نیستید. پروژه نوآوری‌های دسترسی‌پذیری از سال ۱۹۹۷ میلادی در حال کار بر روی کمک به بهبود دسترسی‌پذیری آنلاین کاربران است. به طور مشابه، وردپرس هم پروژه‌ای اختصاصی به نام دسترسی‌پذیر کردن وردپرس دارد که به طور ویژه بر این پلتفرم متمرکز است. همچنین تعداد بیشماری از پروژه‌های دیگر نظیر A11Y هستند که راهنمایی‌ها و منابع لازم برای کمک به ساخت یک وبسایت دسترسی‌پذیر را فراهم می‌کنند.

دسترسی پذیر شدن

۱۰ راهکار برای دسترسی ‌پذیر شدن وب سایت شما

حالا وقت آن فرا رسیده است که به چند راهکار ساده برای افزایش دسترسی‌پذیری وب سایت نگاهی بیندازیم.
نخست باید اشاره کنیم که مهم‌ترین موضوع، انتخاب سامانه مدیریت محتوای درست برای راه‌اندازی سایت است.
زمانی که دغدغه اصلی شما دسترسی‌پذیری شدن وب سایت باشد، وردپرس بهترین سامانه است. از همین رو ما چند راهکار ویژه در پلتفرم وردپرس را معرفی می‌کنیم که به افزایش دسترسی‌پذیری وب سایت شما کمک شایانی خواهد کرد.

۱. مطمئن شوید که سایت شما با صفحه کلید قابل استفاده است

این مرحله، مهم‌ترین مرحله کار شما است. توضیح ساده این مورد این است که: برای یک سایت دسترسی‌پذیر، سایت باید بدون استفاده از موس قابل کاربرد باشد. دلیل این امر، وابستگی بسیاری از فناوری‌های کمکی به ناوبری مختص صفحه کلید است. از این رو بایستی امکان استفاده از اکثر بخش‌های سایت با صفحه کلید فراهم شود. این موارد شامل دسترسی به صفحات، لینک‌ها، محتوا و مواردی از این قبیل می‌شود.
رایج‌ترین کلید برای ناوبری در سایت با استفاده از صفحه کلید، کلید Tab است. این کلید به کاربر اجازه می‌دهد که کاربر بین نواحی مختلف سایت که قابل دسترسی با صفحه کلید هستند، شامل لینک‌ها، دکمه‌ها و فرم‌ها، جا به جا شود. در نتیجه هدف شما بایستی حصول اطمینان از کاربرد کلید Tab برای ناوبری و نمایش محتوا باشد.
آزمایش این مورد بسیار ساده است. کافی است از سایت خود بدون موس استفاده کنید. اگر نتوانستید به بخش‌هایی خاص دسترسی پیدا کنید و یا ناوبری در سایت سخت بود، مشکلات موجود را یافته‌اید و می‌توانید به رفع آن اقدام کنید. WebAIM برای کمک به حل این مشکل راهنمایی برای طراحی دسترسی‌پذیر با صفحه کلید منتشر کرده است.

۲. از دسترسی آسان به محتوا اطمینان حاصل کنید

علاوه بر دسترسی ‌پذیر شدن وب سایت از طریق صفحه کلید، باید از دسترسی‌پذیر بودن تمامی محتوای سایت نیز مطمئن شوید. با اینکه به طور معمول این موضوع مشکل‌ساز نیست، اما زمانی که صفحه شما دارای محتوای پویا (دینامیک) است، این مورد می‌تواند ایجاد مشکل کند.
به طور خلاصه، زمانی محتوا پویا به حساب می‌آید که صفحه بدون بارگذاری مجدد تغییر کند. این موضوع وقتی مشکل ایجاد می‌کند که شما به ابزارهای کمکی اطلاع نداده باشید که صفحه پویا است. برای مثال، بسیاری از صفحه خوان‌ها فقط متن اولیه سایت که با بارگذاری اولیه نمایش داده می‌شود را می‌خوانند. از این رو باید زمانی که تغییری در صفحه ایجاد می‌شود به کاربر هشدار دهید تا او هیچ بخشی از محتوا را از دست ندهد.
یک راه برای انجام این کار استفاده از نشانه‌های ARIA مفید است. این نشانه‌ها برچسب‌هایی هستند که شما به محتوا متصل می‌کنید تا صفحه را به طور واضح تعریف کنند. شما می‌توانید برای نشان دادن پویا بودن صفحه از برچسب «ناحیه زنده» استفاده کنید، این برچسب، صفحه خوان و سایر فناوری‌های مشابه را پس از تغییر محتوای صفحه آگاه می‌کند.
ARIA برای بهبود تجربه ناوبری و دسترسی مستقیم کاربران به محتوا هم کارایی بالایی دارد. به این طریق که کاربران نیازی به حرکت در میان همه منوها را نداشته و مستقیم به سراغ محتوای اصلی شما رفته و بخش لینک‌ها را پشت سر می‌گذارند. این مورد را می‌توان با روش Skip-to-main هم پیاده سازی کرد، این روش نیز لینک‌ها را مخفی می‌کند و به تبع آن کاربر به سرعت از بخش منو می‌گذرد. با این حال ARIA انعطاف‌پذیرتر و مؤثرتر عمل می‌کند.
کتاب دسترسی‌پذیر سازی وردپرس شامل بخشی درباره نشانه‌های ARIA است که در آن موارد مورد نیاز شما تشریح شده است. شایان ذکر است که تمامی قالب‌های وردپرس به صورت پیش‌فرض برچسب دسترسی‌پذیر که بر مبنای نشانه‌گذاری ARIA را دارند.

۳. افزودن متن جایگزین به تمامی تصاویر

مطمئنا وقتی در وردپرس عکس منتشر کنید، با این مورد برخورد داشته‌اید.

دسترسی پذیر شدن

شما در این حالت می‌توانید متن جایگزین عکس را وارد کنید. اگر وضعیتی پیش بیاید که تصویر بارگذاری نشود، این متن به عنوان جانشینی برای تصویر نمایش داده می‌شود.

دسترسی پذیر شدن

از سویی دیگر متن جایگزین عکس (که گاهی با عنوان برچسب تصویر، توضیحات تصویر و یا متن تصویر نامیده می‌شود)، توسط نرم افزارهای صفحه خوان، خوانده می‌شود. همچنین می‌توانید از این بخش برای توضیح دادن درباره تصویر استفاده کنید و محتوای واقعی تصویر را در اختیار کاربرانی که متوجه آن نشده‌اند قرار دهید.
اگر این موارد برای تشویق شما به استفاده از این مورد کافی نیست، بد نیست بدانید که متن جایگزین تصویر سئوی سایت را هم افزایش می‌دهد. فقط دقت داشته باشید که توضیحات هر عکس به خلاصه‌ترین شکل ممکن نوشته شود و هر جایی که به نظر منطقی می‌آید از کلمات کلیدی خود استفاده کنید.

۴. در انتخاب رنگ محتاط باشید

بیماری کور رنگی یکی از بیماری‌های شایع است که در آن بیمار رنگ را به درستی تشخیص نمی‌دهد. از سویی دیگر مشکلات بینایی مختلفی نیز وجود دارد که باعث می‌شود فرد تصویر را به گونه‌ای خاص مشاهده کند. از این رو بایستی رنگ‌بندی مناسبی برای سایت خود انتخاب کنید تا از توانایی مشاهده تفاوت رنگ‌های عناصر مختلف صفحه توسط کاربران مختلف اطمینان حاصل کنید. این نکته‌ای است که طراحان رابط کاربری (UI ) در برای دسترسی پذیر شدن وب سایت حتما باید لحاظ کنند.
مهم‌ترین کاری که باید انجام دهید، حصول اطمینان از ایجاد تمایز میان متن و پس‌زمینه سایت است. به طور ایده‌آل، شما باید از رنگ تیره در مقابل رنگ روشن استفاده کنید تا رنگ‌ها با هم تداخلی نداشته باشند.
فرض کنیم که شما سایتی با فضای آبی طراحی کرده‌اید. اگر رنگ‌های اصلی و سایه‌ها ترکیب رنگ نزدیکی به هم داشته باشند طراحی سایت شما جالب نخواهد شد.

دسترسی پذیر شدن

خواندن چنین صفحه‌ای مشکل است. به جای آن، استفاده از ترکیب رنگ‌های واضح گزینه بهتری است.

دسترسی پذیر شدن

همچنین با پرهیز از آمیختن رنگ‌ها در هم از خستگی چشم کاربران جلوگیری کنید. ابزارهای آنلاین بسیاری وجود دارند که می‌توانید برای یافتن و آزمایش ترکیب‌های مختلف رنگ‌ها استفاده کنید. ابزارهای WebAIM و Contrast Checher نمونه‌ای از این ابزارها هستند که به طراحی شما امتیاز می‌دهند. ابزار دوم امکان مشاهده حالت تک رنگ را هم برای شما فراهم می‌کند تا به بهترین شکل طراحی سایت را آزمایش کنید.

۵. از عناوین برای ساختاردهی درست محتوا استفاده کنید

یکی دیگر از وظایف کلیدی شما برای دسترسی پذیر شدن وب سایت ، ساختاردهی محتوای شما با استفاده محتاطانه از عناوین است. انجام این کار مطالعه و درک محتوای شما را آسان‌تر کرده و روند کاری را بهبود می‌دهد.
به علاوه عناوین شفاف به نرم افزارهای صفحه خوان کمک می‌کنند که کارایی بهتری داشته باشند. این کار ناوبری درون صفحه را هم بهبود می‌دهد. همچنین این کار بسیار ساده است و فقط با عنوان گذاری ساده محتوا قابل انجام است.
برای مثال شما باید فقط یک عنوان H1 در هر صفحه استفاده کنید که به طور معمول عنوان اصلی صفحه است. در ادامه می‌توان از زیرعنوان H2 برای ادامه استفاده کنید، که قابل دنبال کردن با H3 و H4 است. بهتر است که ترتیب عناوین را به درستی رعایت کنید یعنی بعد از عنوان H2 از H4 استفاده نکرده و روند عناوین را به درستی اعمال کنید.

۶. فرم‌های خود را بر مبنای دسترسی‌پذیری طراحی کنید

فرم‌ها افزودنی‌هایی کاربردی برای بسیاری از سایت‌ها هستند، اما باید آن‌ها را به دقت طراحی کنید. نکته‌ای که اهمیت به سزایی دارد این است که هر بخش به درستی عنوان گذاری شود. همچنین بایستی عنوان هر بخش را در جایگاه مناسبی قرار دهید. با اینکه کاربرانی که قدرت بینایی دارند به راهی می‌توانند موارد مورد نظر را مشاهده کنند اما این مورد برای کسانی که از صفحه خوان استفاده می‌کنند به این آسانی نیست.
همچنین باید دستورالعمل‌ها و اطلاعات لازم را به صریح‌ترین شکل ممکن ارائه دهید تا کاربر به سادگی آن را درک کند. برای ساخت فرم‌هایی دسترسی‌پذیر در وردپرس، می‌توانید از ابزارهایی مثل فرم ساز Caldera استفاده کنید. این ابزار، افزونه‌ای ویژه است که بر دسترسی‌ پذیر شدن وب سایت متمرکز است و کار را به ساده‌ترین شکل ممکن انجام می‌دهد.

۷. به جز برای جدول داده‌ها، در محتوا از جدول استفاده نکنید

برای نمایش داده، استفاده از جدول عالی است. برای نمایش حجم عظیمی از داده، جداول کار را برای همه کاربران، حتی کسانی که از فناوری‌های کمکی استفاده می‌کنند، آسان می‌کنند. برای دستیابی به حداکثر فایده ممکن، باید جداول را به ساده‌ترین شکل ممکن استفاده کنید.
مضاف بر این، بهتر است که از به کار گرفتن جداول برای محتوایی به جز داده‌های جدولی، پرهیز کنید. برای مثال، نباید از جداول برای دسته‌بندی، فهرست‌ها و هر چیز دیگری استفاده کنید. این کار باعث گمراه شدن صفحه خوان‌ها و ابزارهای مشابه می‌شود.
اگر مجبور به استفاده از جداول پیچیده در محتوا هستید، از راهنمای W3 برای طراحی این جداول استفاده کنید. این راهنما به شما آموزش می‌دهد که جداول را با بالاترین استانداردهای دسترسی‌پذیری کدنویسی کنید.

۸. برای جلوگیری از درهم ریختگی سایت، از متن قابل تغییر اندازه استفاده کنید

اکثر دستگاه‌ها و مرورگرها امکان تغییر اندازه متن را به کاربران ارائه می‌دهند، این موضوع باعث بهبود نمایش بصری محتوا می‌شود. با این حال اگر سایت خود را به گونه‌ای طراحی کنید که از این ویژگی پشتیبانی نکند، تغییر اندازه متن باعث درهم ریختگی طراحی سایت شده و تعامل با سایت شما را سخت می‌کند.
یک روش ساده پرهیز از به کار بردن واحدهای مطلق نظیر تنظیم اندازه متن با استفاده از پیکسل است. به جای آن می‌توانید از اندازه‌دهی نسبی استفاده کنید که مقیاس متن را بر اساس سایر بخش‌های محتوای اندازه نمایشگر تنظیم می‌کند.
همچنین هرگز مقایس‌پذیری کاربری را غیرفعال نکنید زیرا برای کاربران مشکلاتی در تغییر اندازه متن ایجاد می‌کند.
برای بررسی وضعیت کارایی سایت خود در این شاخص، از تنظیم زوم در مرورگر استفاده کنید. اگر مشاهده کردید که خواندن یا ناوبری محتوای شما سخت می‌شود، از راهنمای WebAIM درباره اندازه فونت استفاده کنید.

۹. از ناوبری و محتوای چندرسانه‌ای خودکار پرهیز کنید

محتوای چند رسانه‌ای با قابلیت اجرای خودکار از روزگار مای‌اسپیس بلای جان کاربران اینترنت بوده است. نه تنها پخش خودکار یک موسیقی یا ویدئو در حین بارگذاری صفحه آزار دهنده است، بلکه مشکلی بزرگ در دسترسی پذیر شدن وب سایت نیز به وجود می‌آورد.
برای مثال، در حالی که اکثر کاربران در هنگام شنیدن صدایی که ناگهان پخش می‌شود سردرگم می‌شوند، به واکنشی که نرم افزارهای صفحه خوان در قبال آن می‌توانند از خود بروز دهند فکر کنید. شما نباید از عناصری که بدون اجازه کاربر پخش می‌شوند در سایت خود استفاده کنید.
همچنین بهتر است که از روش‌های ناوبری خودکار مثل اسلایدرها و نمایش چرخشی تصاویر پرهیز کنید. این مورد می‌تواند باعث آزار کاربر شود، زیرا پیش از اینکه کاربر اطلاعات یک تصویر را به طور کامل بفهمد، تصویر بعدی نمایش داده می‌شود.

۱۰. با در نظر گرفتن دسترسی‌پذیر شدن وب سایت تولید محتوا کنید

در پایان، به هسته سایت می‌رسیم: محتوا. با اینکه طراحی سایت برای دسترسی‌پذیر شدن وب سایت اهمیت زیادی دارد، اما باید این موضوع را در تولید محتوا هم در نظر داشته باشید.
موضوعی که به معنی توجه به موارد جزئی نظیر استفاده کامل از عبارات (به جای مخفف) برای موارد مهم و قرار دادن متن و توضیح منحصر بفرد برای لینک‌ها است.
اگر شما این مقاله را به طور کامل مطالعه کرده باشید، ایده‌هایی برای مشکلات بالقوه‌ای که می‌تواند برای کاربران ایجاد شود، خواهید داشت. به یاد داشته باشید اگر می‌خواهید سایت شما برای همه قابل استفاده باشد، بدون توجه به کسی که از سایت شما استفاده می‌کند، باید محتوای شما خوانا و جذاب باشد.

وب سایتی برای همه

دسترسی‌پذیری سایت برای حداکثر افراد ممکن را به عنوان اولویت اصلی کار خود قرار دهید. دلیلی ندارد که کسی از دیدن سایت شما مستثنی شود، خصوصاً به این دلیل که انجام این کار آسان است. به این ترتیب نه تنها کاربران از شما تشکر خواهند کرد بلکه با افزایش ترافیک و نرخ تبدیل به شما سود هم خواهد رسید.
با صرف زمان مناسب برای یافتن مشکلات موجود در طراحی و محتوا، می‌توانید از بهینه بودن سایت خود برای دسترسی پذیری مطمئن شوید.
آیا سؤال یا راهکاری درباره بهبود دسترسی پذیر شدن وب سایت دارید؟ ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کرده و با ما صحبت کنید!