مراحل طراحی سایت که کارفرما باید از آنها مطلع باشد

مراحل طراحی سایت یکی از مهم‌‎ترین موضوعاتی است که کارفرما علاقه دارد درباره آن بیشتر بداند. این در حالی است که متاسفانه پیمانکارها خیلی حوصله، علاقه و وقت ارائه این توضیحات را به صورت مفصل ندارند. بنابراین می‌خواهیم در این مقاله دیاکوبین به این موضوع مهم بپردازیم. اگر قصد سفارش طراحی سایت را دارید؛ مطالعه این مقاله اطلاعات خوبی در اختیار شما خواهد گذاشت.

در پایان این مقاله با توجه به نیازهای خود، متوجه می‌شوید که چه نوع وب‌سایتی برای شما کارا و مناسب بوده؛ و این وب‌سایت چگونه و طی چه مراحلی طراحی خواهد شد.

نیاز شما در طراحی سایت چیست؟

قانون‌های کلی را دور بریزید. مقایسه سیستم‌های مدیریت محتوای گوناگون، مقایسه زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف و جدال بر سر اینکه کدام روش برای داشتن یک وب‌سایت بهتر است؛ به تنهایی پاسخگو نیست. چرا که هر روش برای رفع نیازهایی مشخص بهترین روش و برای نیازی دیگر بدترین انتخاب است. بنابراین شما باید در درجه اول بدانید چرا به یک وب‌سایت نیاز داشته و آن وب‌سایت قرار است چه امکاناتی داشته باشد.

در واقع با درک اینکه نیازهای شما در طراحی سایت چیست؛ می‌توانید انتخاب بهتری برای روش طراحی سایت خود داشته باشید. به عنوان مثال طراحی یک مجله آنلاین، یک وب‌سایت شرکتی، یک فروشگاه اینترنتی و یا یک وب‌سایت شخصی همگی از نمونه‌هایی است که کم و بیش به‌راحتی با سیستم‌های مدیریت محتوای رایگان، از جمله وردپرس قابل اجرا است.

البته در این زمینه باز هم باید با جزئیات بیشتری نیازهای خود را تعیین کنید. به عنوان مثال یک فروشگاه آنلاین مانند دیجی کالا، ثمره سال‌ها کار تیمی ده‌‌ها کد نویس و طراح وب‌سایت خبره است. در حالی که اگر شما قصد راه‌اندازی یک فروشگاه آنلاین ساده برای فروش تولیدات خود را داشته باشید؛ نیازی به انجام چنین کار پیچیده‌ و تقبل هزینه‌های انجام آن را نداشته؛ و با استفاده از سیستم‌های مدیریت فروشگاه آنلاین و با هزینه کم‌تر به هدف خود خواهید رسید.

در مقابل اگر قصد راه‌اندازی یک سرویس آنلاین با عملکردهای اختصاصی را داشته باشید؛ چاره‌ای جز استفاده از روش کدنویسی اختصاصی نخواهید داشت. البته در این زمینه هم گاهی استفاده از فریم‌ورک‌های آماده بسیار کمک‌کننده است؛ و موجب کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت انجام کار خواهد شد.

توجه کنید که منظور از عملکردهای اختصاصی ویژگی‌های خاصی است که در سرویس‌های آنلاین عمومی مشاهده نمی‌کنید. مثلا راه‌اندازی یک سیستم حسابداری آنلاین، یک سیستم مزایده آنلاین، یک سیستم تخفیف بر اساس فعالیت و… از جمله مواردی است که ممکن است نیازمند کدنویسی‌های پیچیده‌تر و تخصصی‌تر داشته باشد.

بنابراین در مرحله اول و پیش از مراجعه به شرکت‌های طراحی سایت، بهتر است به‌طور دقیق و مکتوب آنچه در ذهن دارید را ثبت کنید. برای درک بهتر این مرحله بکوشید به سوالاتی مشابه با سوالات زیر پاسخ دهید:

1. وب‌سایت شما چه خدماتی ارائه می‌کند؟
2. وب‌سایت شما چه صفحاتی دارد و در هر صفحه چه عناصری باید وجود داشته باشد؟
3. در وب‌سایت شما محصول فیزیکی یا مجازی مشخصی برای فروش قرار داده شده است؟
4. آیا وب‌سایت شما نیازمند بخش ثبت‌نام کاربران است؟
5. با ثبت‌نام کاربران چه امکاناتی در اختیار آنها قرار داده خواهد شد؟
6. آیا وب‌سایت شما دارای وب سرویس برای انتقال اطلاعات به یک اپلیکیشن موبایلی خواهد بود؟
7. میزان بازدیدکننده روزانه احتمالی وب‌سایت شما چقدر است؟ صد، هزار، صد هزار و…؟

پاسخ این سوالات به طراح وب‌سایت شما کمک می‌کند تا تصمیم درست‌تری درباره شیوه طراحی و معماری وب‌سایت شما بگیرد.

چه نوع سایتی با توجه به نیاز شما مناسب است؟

با توجه به اطلاعات بخش قبلی مشخص می‌شود که سایت مدنظر شما از چه نوعی خواهد بود. اما همان‌طور که گفتیم به‌طور کلی طراحی یک سایت می‌تواند بر اساس سیستم‌های مدیریت محتوا یا کدنویسی اختصاصی انجام شود. در ادامه ویژگی‌ها و مزایای هر یک از این روش‌ها را مرور می‌کنیم.

طراحی وب‌سایت به کمک سیستم‌های مدیریت محتوا

سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) می‌توانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، امکانات روتین مناسبی را در اختیار شما بگذارند. این سیستم‌های مدیریت محتوا حتی گاهی می‌توانند امکانات جانبی خاصی را نیز برای وب‌سایت شما فراهم کنند. از بهترین و محبوب‌ترین سیستم‌های مدیریت محتوا می‌توان به وردپرس اشاره کرد. این سیستم رایگان بوده و با امکانات گسترده‌ای که در اختیار شما قرار می‌دهد؛ می‌تواند بسیاری از نیازهای شما را برطرف کند. به همین دلیل است که بیش از ۷۰ درصد وب‌سایت‌های جهان بر پایه این سیستم مدیریت محتوا طراحی شده‌اند.

البته سیستم‌های مدیریت محتوای دیگری نیز وجود دارند؛ که هرکدام کارایی خاصی داشته و با هدف تخصصی‌تری طراحی شده‌اند. به عنوان مثال مجنتو و پرستاشاپ دو سیستم مطرح و عالی برای طراحی فروشگاه اینترنتی هستند. سوشال انجين یک سیستم پولی برای طراحی شبکه اجتماعی است؛ و تقریبا برای هر کارکرد مطرحی، سیستم‌های مدیریت محتوای اختصاصی طراحی شده است.

سیستم‌های مدیریت محتوا به شما اجازه می‌دهد که با سرعت بیشتر و هزینه کمتر وب‌سایتی با کیفیت داشته باشید. در واقع رایگان بودن این سیستم‌ها این شرایط را فراهم کرده است. از سویی به دلیل گسترش این سیستم‌ها به صورت کد باز (Open Source) داوطلبان و تیم‌های فنی بسیاری در سراسر جهان در توسعه آن نقش داشته و همیشه نسخه‌های به‌روز، مدرن و امن آنها در دسترس است.

البته دقت کنید که حتی طراحی وب‌سایت با سیستم‌های مدیریت محتوای رایگان نیز، رایگان نیست. هزینه‌ای که بابت این کار پرداخت می‌کنید به زحمت نصب، تنظیمات داخلی، طراحی افزونه‌های اختصاصی (برای اضافه شدن امکانات و عملکردهای خاص به وب‌سایت)، طراحی قالب (طرح ظاهری وب‌سایت) اختصاص دارد.

در واقع سیستم مدیریت محتوا سکویی است که به شما این امکان را می‌دهد که چرخ را از ابتدا اختراع نکرده و از مزایای یک سیستم کامل، مدرن و امن بهره برای طراحی وب‌سایت خود بهره ببرید.

طراحی وب‌سایت به صورت اختصاصی

به زبان ساده وقتی قرار است وب‌سایتی به صورت اختصاصی طراحی شود؛ یعنی باید همه چیز را از نقطه صفر آغاز کنید. در واقع در این شرایط طراح در قدم اول باید یک سیستم مدیریت محتوای اختصاصی برای شما طراحی کند؛ و سپس به طراحی امکانات و ظاهر سایت شما بپردازد. بنابراین با کاری پیچیده‌تر، تخصصی‌تر و پرهزینه‌تر روبرو خواهید بود.

اما طراحی وب‌سایت به صورت اختصاصی دارای مزایا و معایب خاص خود است. در ادامه به بررسی مزایا و معایب این روش می‌پردازیم.

طراحی وب‌سایت به صورت اختصاصی به شما اجازه می‌دهد هر چیزی را دقیقا همان‌طور که می‌خواهید داشته باشید. بنابراین این روش برای ایده‌های بسیار خاص و ناب، می‌تواند مفید باشد. همچنین سیستم‌های با طراحی اختصاصی (در صورت کدنویسی امن) معمولا از امنیت بیشتری برخوردار هستند. علت این مسئله امن‌تر بودن این روش نیست؛ بلکه هکرها و خرابکارهای آنلاین معمولا به دنبال نفوذ به سیستم‌های مدیریت محتوای عمومی و پرطرفدار هستند؛ تا بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن تعداد بیشتری از وب‌سایت‌ها را آلوده کنند. بنابراین شانس اینکه یک هکر بدون دلیل به وب‌سایت اختصاصی شما حمله کند، بسیار کم است.

مزیت دیگر طراحی اختصاصی امکان توسعه آن، بدون وابستگی به یک سیستم مدیریت محتوای خاص است. به عنوان مثال اگر ارائه آپدیت‌های سیستم مدیریت محتوای انتخابی شما متوقف شود؛ کار توسعه وب‌سایت شما نیز سخت خواهد شد. البته رخ دادن این وضعیت درباره سیستم‌های مدیریت محتوای مطرح جهان مثل وردپرس و سایر موارد مشابه، بسیار بعید است.

اما از معایب طراحی سایت به روش کاملا اختصاصی چند مورد مهم را باید در نظر بگیرید. اولین موضوع هزینه بسیار بالاتر است. البته اگر این هزینه توجیه مشخص و درستی داشته باشد، منطقی است. اما در بسیاری از موارد اینگونه نیست. به عنوان مثال طراحی یک وب‌سایت شرکتی یا مجله آنلاین با کدنویسی اختصاصی، معمولا کار منطقی و درستی نیست.

دومین عیب این روش، نیاز به پشتیبانی مداوم و در نتیجه هزینه‌های ثانویه بعدی است. به همین دلیل هم از این روش تنها برای پروژه‌های خاص و بزرگ استفاده می‌شود.

در نهایت و به زبان ساده باید گفت اگر نیاز شما در طراحی وب‌سایت به وسیله سیستم‌های مدیریت محتوا برطرف می‌شود؛ این روش بهترین انتخاب است. اما اگر نیاز شما به‌گونه‌ای است که نیازمند طراحی اختصاصی هستید؛ بهتر است در این زمینه حساسیت و دقت ویژه‌ای به خرج دهید.

مراحل طراحی سایت مدنظر شما چگونه است؟

اما فارغ از طراحی اختصاصی کامل یا استفاده از سیستم‌های مدیریت محتوا و طراحی اختصاصی قالب و افزونه‌ها، فرآیند و مراحل طراحی سایت شامل مراحل کلی زیر می‌شود.

مراحل طراحی سایت

۱. طراحی گرافیکی رابط کاربری

در مرحله اول باید رابط کاربری وب‌سایت شما آماده شود. منظور از رابط کاربری شکل ظاهری وب‌سایت شما خواهد بود. در این مرحله تیم طراحی با استفاده از نرم‌افزارهای گرافیکی، طرح کلی وب‌سایت شما را ارائه می‌کنند. پس از تایید کلیات طرح از جمله رنگ‌بندی و چینش عناصر توسط شما، طراحی رابط کاربری وارد جزئیات شده و در نهایت نسخه گرافیکی صفحات گوناگون سایت شما آماده خواهد شد.

۲. کدنویسی سمت کاربر

به زبان ساده در این مرحله طرح گرافیکی آماده شده به صفحات وب مبتنی بر کد تبدیل می‌شود. منظور از سمت کاربر بودن این مرحله آن است که بخشی از سایت تبدیل به کد می‌شود که کاربر به‌طور مستقیم با آن سر و کار دارد. در این مرحله معمولا از زبان‌های HTML، HTML5، CSS، CSS3 و جاوا اسکریپت استفاده می‌شود.

در پایان این مرحله صفحات وب‌سایت شما آماده شده است؛ اما هنوز عملکردهای وب‌سایت کامل نیست.

۳. کدنویسی سمت سرور

در این مرحله وب‌سایت شما دارای عملکردهای گوناگونی می‌شود. به عنوان مثال با فشردن دکمه “افزودن به سبد خرید” محصول مدنظر وارد سبد خرید می‌شود و…. کدنویسی سمت سرور ارتباط وب‌سایت شما را با پایگاه داده‌های وب‌سایت برقرار کرده و در عمل موجب روح بخشیدن و زنده شدن وب‌سایت می‌شود.

این مرحله بر اساس زبان‌های برنامه‌نویسی گوناگون قابل انجام است. اگر وب‌سایت شما به‌صورت کاملا اختصاصی طراحی شود؛ از هر زبانی می‌توان استفاده کرد؛ اما اگر از سیستم‌های مدیریت محتوا بهره می‌برید؛ باید زبان برنامه نویسی شما همان زبان برنامه‌نویسی سیستم مدیریت محتوای مدنظر باشد. به عنوان مثال در وردپرس از زبان برنامه‌نویسی PHP استفاده شده است.

۴. رفع عیب

در این مرحله وب‌سایت کامل شده است؛ اما همیشه موارد و اشکالات کوچکی وجود دارد. بنابراین پس از مدتی فعالیت وب‌سایت، کار رفع ایرادات احتمالی آغاز شده و موارد اشکال گزارش شده از سوی کارفرما برطرف می‌شود.

۵. پشتیبانی از وب‌سایت

در پایان مراحل طراحی سایت قرار گرفته‌ایم. حالا وب‌سایت شما بسیار شبیه به یک موجود زنده است. همان‌طور که یک موجود زنده برای ادامه زندگی، نیازمند رسیدگی و نگهداری است؛ وب‌سایت شما نیز نیازمند مراقبت و پشتیبانی همیشگی است. بنابراین اگر در کار و فعالیت خود جدی هستید؛ حتما برای این مسئله برنامه مشخصی داشته باشید.

پشتیبان وب‌سایت مسئول حفظ امنیت، آپدیت‌های سیستم مدیریت محتوا و افزونه‌ها، بکاپ گیری از اطلاعات و کنترل کردن و مراقبت کردن از عملکردهای درست و بهینه وب‌سایت است. فراموش نکنید که یک وب‌سایت بدون پشتیبانی، در هر زمانی ممکن است دچار مشکل شود.