مخاطب در اینترنت و فضای وب اهمیت‌هایی دارد که در رسانه‌های دیگر دارای آن شکل خاص اهمیت نیست. مخاطب علاوه بر خرید و هواداری از شما، کارهایی برای شما انجام می‌دهد که مثلا در یک فصل نامه کاغذی یا نمی‌تواند انجام دهد و یا حتی فکر کردن به انجام این کارها، توسط او تقریبا محال است. این تفاوت ها را در این قسمت از آکادمی آموزش تولید محتوای دیاکوبین بررسی می کنم اما اول یک داستان بگویم کمی دلم باز شود.
آپشن اضافی: «روشن شدن»
یکی از همشهری‌های من در سال‌های دهه ۷۰ عازم ژاپن شد تا در آنجا کار کند و پول به خانه بفرستد. این کاری بود که جوان‌ها دهه هفتاد خیلی انجام می‌دادند. این جوان برومند به ژاپن که رسید او را به کار بریدن درختان گماردند. یک اره برقی هم دادند دستش و گفتند : ببر ببینم ماشالا. همشهری ما هم از صبح تا غروب آفتاب ۱۲۴۳ درخت را برید. سر کارگر منطقه که آمد کف نمود و با زبان اشاره به جناب همشهری فهماند ۶ برابر حد معمول یک نفر درخت انداخته است. خرکیف از کارگر توانمندی که به دستش رسیده است اره را برداشت، کمی کمک کند جوان برومند ایرانی خستگیش در برود، اره را روشن کرد که آن جوان برومند گفت «اِ… این روشن هم می‌شد»
حالا این ماجرا حکایت ماست، مخاطب‌ها درست است که در زمانی که تنها رسانه آنها تلویزیون بود مانند کنه به آن می‌چسبیدند و بعد از پخش اوشین هم زنگ می‌زدند از دست اندرکاران تلویزیون به خصوص آقای تاناکورا و منزل محترم تشکر می‌کردند؛ اما در برابر کاربران صفحات وبی و محیط اینترنتی، کاربرانی خاموش‌اند.
این پشت می‌شود همه چی را دید
بله کسی که مسئولیت گرداندن یک سایت را دارد، می‌تواند همه چیز را که در سایت انجام می‌شود ببیند و بداند. البته این دانستن با یک آنالیز خوب همراه است که به او راهی را برای بهبود می‌نماید. این که ما آمار همه را در می‌آوریم کار مهمی نیست. ما باید این آمار را در سایت خود به ارزش بدل کنیم ارزشی. که هم برای مشتری است هم برای خود ما.
تأثیر رفتار کاربر بر سئو
مخاطب در اینترنت آنچنان مهم بود که از سال ۲۰۱۲ به این طرف گوگل شاخص رفتار کاربری را به معیارهای دیگر سئو خود اضافه کرد. این معیارها بیشتر برای سایت‌هایی جریمه افت رتبه قائل می‌شد که مخاطب هیچ کاری روی آنها انجام نمی‌داد، سایت را نخوانده می‌بست و می‌رفت.
از این نگاه مخاطب به صورت کلی در یک صفحه اینترنتی و حتی یک اپلیکیشن موبایل به این گروه‌ها تقسیم می‌شود.
جستجوگر: کسی که تنها سایت شما را در اینترنت جستجو می‌کند در گوگل کلمه مرتبط با سایت شما را جستجو می‌کند اما روی لینک سایت شما کلیک نمی‌کند. این گروه از مخاطبان اگر سایت شما را در صفحه اول یا دوم گوگل ببینند احتمال دارد جذب عنوان شما شده و برروی لینک سایت شما کلیک کنند. با کلیک بر روی لینک سایت شما مخاطب وارد دسته بعدی می‌شود.
خواننده یا نشست (session): این گروه از مخاطبین وارد سایت شما شده‌اند اما هنوز کاری انجام نداده‌اند. اگر کار خاصی روی صفحه شما انجام دهند، کلیک دومی روی یکی از المان‌های صفحه شما انجام دهند، وارد صفحه دیگری شوند یا ایمیل خود را در سایت وارد کنند و ثبت نام کنند. همه این ها ارزشی را برای سایت ایجاد می‌کند و آنها را وارد گروه سوم می‌کند. به یاد داشته باشید نشست‌ها زیاد بی‌آنکه کاری روی سایت شما انجام دهند و آمار گروه‌های دیگر مخاطبان را به نسبت بالا ببرند، بسیار بد است. زیرا به شما این پیام را می‌رساند که مخاطب جذب عنوان نمایش داده شده در گوگل شده به سایت وارد شده اما دیگر کاری از پیش نبرده، هیچ محتوایی که او را مشغول کند یا طراحی سایتی که او را گیر بیندازد وجود ندارد.
کاربر: در این مرحله مخاطب درگیر محتوا و طراحی شما شده است محتوا کار خود را شروع کرده و تجربه کاربری سایت شروع شده است. آیا آن کاری که ما می‌خواهیم روی سایت انجام می‌شوند. مخاطبان گوشه‌ای از سایت را می‌بینند روی آن کلیک می‌کنند. اما نه ارزشی برای شما دارد نه برای او. درست است که سایت شما از نظر گوگل در دسته سایت‌های با کیفیت کاربری خوب دسته بندی می‌شود. اما هنوز پولی درنیاورده‌اید.
خریدار یا مشتری: این قسمت را همه دوست دارند وقتی است که کالا و یا خدمات شما خریده می‌شود. کلیک‌های مخاطبان به هدف خورده است و پولی به حساب شما وارد شده است. کسی که سه مرحله پیش را گذرانده اینک قانع شده است که شما کارتان درست است و به مغازه خوبی آمده. از شما خرید می‌کند یا سفارش خدمات شما را می‌دهد. خوب کار شما تمام شده نه هنوز مرحله‌ای مانده.
هوادار: تبریک می‌گویم شما، خرج‌ها و هزینه‌هایی را در آورده‌اید که تا الان پرداخته‌اید. هزینه‌هایی که در این راه دور و دراز پرداخته‌اید تا کسی از شما خرید کند. اما این به هیچ عنوان معنی آن را نمی‌دهد که شما کاسبی سودآوری دارید. شما باید خریداری را به دست آورید که دوبار از شما خرید می‌کند یا شما را به کس دیگری معرفی می‌کند. این گروه آخر از مخاطبان‌اند که سود را برای شما می‌سازد.
از خاموشی تا گویایی
درباره مخاطب خاموش با شما گفتم اما مخاطب در فضای وب این خواص را دارد که ما او را مخاطب گویا نام می‌گذاریم.
مخاطب در فضای وب در دسترس است: شما برای خرید یک مجله باید به روزنامه فروشی بروید شاید راه درازی نباشد اما در قیاس با مخاطبی که در جیب خود شما را دارد خیلی متفاوت است. این یعنی آن که همه آنها در موبایل خود به سایت شما دسترسی دارند به همین سادگی. برای همین فاصله مخاطب با شما بسیار بسیار کوتاه است و شاید از این هم کوتاه‌تر شود البته در آینده.
ارتباط دو طرفه و زنده: همان طور که من برای شما می‌نویسم شما هم برای من می‌نویسید، شما هم برای من پیام می‌گذارید. در همه شبکه‌های اجتماعی مرا منشن می‌کنید و درباره کارم نظر می‌دهید. همه این‌ها یعنی کار تولید محتوا در اینترنت فقط برای نویسنده نیست بلکه همه در آن شریک‌اند.
مخاطب سنجیدنی و آزمودنی
در یک فضای اینترنتی همان طور که گفتم، ما می‌توانیم مخاطب را ببینیم و راهی را که رفته است را رصد کنیم این موضوع را سنجش مخاطب می‌نامیم. معیارهای این سنجش بسیار گوناگون‌اند برخی از آنها مربوط به کار UX یا سنجش‌های تجربه کاربری است و گروهی دیگر مربوط به کار سئو است و برخی هم مربوط به کار ما
اما چرا این تیتر را آزمودنی و سنجیدنی گذاشته‌ام؟
سنجش فعالیتی است که در آن شما مخاطب را بی‌آن که خود بخواهید. وارد فعالیت آمار گیری می‌کنید. رفتار او را می‌سنجید و روش طبیعی رفتار او را می‌شناسید.
اما در آزمایش و آزمودن، شما او را با اطلاع خودش یا بی‌اطلاع او وارد آزمایش‌هایی می‌کنید که به غیر از رفتار معمولش اطلاعات دیگری نیز به او بدهد. صفحه‌ای را برای مخاطبان ترتیب می‌دهید که برای گروهی شکلی از سایت را نمایش می‌دهید و برای گروهی دیگر شکلی دیگر. یا با خواست آنها از آنها نظرسنجی به عمل می‌آورید و نظر آنها را درباره کارتان جویا می‌شوید.
راستی اگر یک فصل نامه را دست انتشار داشته باشید، چگونه می‌توانید این کار را انجام دهید و از خوانندگانتان نظرسنجی به عمل آوردید و واکنش آنها را به تغییرات مجله‌تان بسنجید؟
خلاصه جلسه
در این جلسه شما این مطالب را آموختید
۱. مخاطب در فضای وب و اینترنت نسبت به دیگر رسانه‌ها گویا و فعال است.
۲. با انواع رفتار مخاطب آشنا شدید:
- جستجوگر
- خواننده یا نشست(session)
- کاربر
- خریدار یا مشتری
- هوادار
- ویژگی های خاص مخاطب در دنیای وب این چنین بود:
- مخاطب در فضای وب در دسترس است
- ارتباط دو طرفه و زنده
- با کارکرد‌های خاص مخاطب در فضای وب آشنا شدید به خصوص فهمیدید که مخاطب در این دنیا سنجیدنی و آزمودنی است.
تمرین:
سعی کنید درباره مطلبی از دیاکوبین در شبکه های اجتماعی خود نظری بدهید و ارتباطی دوطرفه با شرکت دیاکوبین برقرار کنید. از کیفیت کار خود برای ما در کامنت‌ها بگویید.
نظرات کاربران (0)