زبان و اینترنت درس ۴ از دوره میانی آموزش تولید محتوای دیاکوبین

در درس پیش شما با مقوله زبان نظام نشانه‌ها و توانمندی‌های زبان آشنا شدید. مراحل تألیف و ویرایش و ترجمه را شناختید. در این درس از آکادمی آموزش تولید محتوا دیاکوبین می‌خواهیم روش‌های تولید محتوایی که آموختید را به کار بگیریم این درس با عنوان زبان و اینترنت و درس بعد با عنوان نوشتن برای انواع رسانه‌های اینترنتی سه درس مکمل یک دیگرند.

در این درس می‌آموزید که زبان را در اینترنت چگونه باید به کار بگیرد. تأکید این درس بر این است که از کدام توانمندی‌های زبان در اینترنت می‌توانید استفاده کنید. توانمندی‌هایی که هر یک می‌تواند برای شما مفید باشد.

شاید بگویید زبان چه توانمندی‌هایی دارد که ما نمی‌توانیم در اینترنت از آنها استفاده کنیم؟ باید بگویم که آن چیز که از زبان در اینترنت استفاده می‌شود، تنها ۳۰% کل توانایی‌ها زبان است. طرفه این که استفاده نکردن از برخی توانمندی‌های زبان چیز است که فقط در زبان فارسی نیست، به نظر من در بسیاری از زبان‌ها هم این ماجرا وجود دارد و این آمار بیش و کم همین است.

مثلا یکی از توانمندی‌های زبان ساخت استعاره است. استعاره فرایندی است که در آن معنی مجازی پدیده‌ای که خود به واسطه یک تشبیه پر تکرار و یا یک بازی زبانی دیگر، در زبان نهادینه می‌شود و همه عهدی ذهنی بر آن پیدا می‌کنند. یعنی آنقدر می‌گوییم که روی دوست چون ماه تابان است، که بعد از مدتی در یک بافت زبانی خاص اگر کسی بگوید ماه بر آمد همه می‌دانند روی دوست نمایان شد.

در فضای نت و متن‌هایی که برای فضای نت به وجود می‌آید ساختن استعاره به معنای قدیمی آن چندان رواج ندارد. انواع مجاز پردازی‌های زبانی که زبان فارسی در آنها بسیار قوی، زیبا و پیچیده عمل می‌کرد و می‌کند در فضای نت چندان راهی ندارد. در اینترنت یک کلمه یک معنی را در بر می‌گیرد. و دلالت‌های معنایی وارد رابطه‌های پیچیده و چندگانه نمی‌شوند.

در درس پیشین درباره کم استفاده کردن از واژه صحبت کردیم اما این سپهر فکری بیشتر به تعادل ختم می‌شد. حال این که مثال‌های زیبایی از ایجاز برای آن ذکر کردیم. ایجاز یعنی مصرف واژه بسیار کمتر از معنایی که در بر می‌گیرد. ایجاز هم یکی از آن چیز‌هایی است که در اینترنت کمتر دیده می‌شود حتی در توییتر هم این روش دیده نمی‌شود.

تعداد توانمندی‌های زبان که یا با تغییر شکل عمده در زبان اینترنت به کار می‌روند یا کلا از آمدن به دنیای نت امتناع ورزیده‌اند، بسیارند و اگر بخواهم با مثال آنها را شرح دهم ده‌ها و صد‌ها درس را در بر می‌گیرد. برای آن که فرایند‌های زبانی که درباره آن صحبت کردیم بیشتر بشناسید به دو کتاب ساختار و تأویل متن نوشته بابک احمدی مقاله استعاره و کتاب معانی و بیان نوشته سیروس شمیسا، بخش بیان مراجعه کنید.

در این درس جلساتی با این عنوان را می‌خوانید.

• جلسه ۱. سطوح زبانی
• جلسه ۲. زبان محاوره
• جلسه ۳. داستان و تبلیغات
• جلسه ۴. احساسات و فروش
• جلسه ۵. نوشتن اسلوگان و تگ لاین

در این پنج جلسه، تمرین‌هایی را مطرح می‌کنم که عملا برای به کارگیری زبان در سطوح مختلف است.

در جلسه نخست چه می‌آموزید

در جلسه نخست شما با سطوح زبانی آشنا می‌شوید یک زبان در گروه‌های مختلف قومی، شغلی و نسلی کلمات خاصی دارد. یک نویسنده باید برای گسترش دایره کلماتش به تعداد بسیار زیادی از کلمات مسلط باشد. در درس‌های پیشین بارها به این ماجرای سطوح زبانی و گسترش دایره واژگانی اشاره داشته‌ام. این درس بار آخری است که می‌خواهم در آن این مبحث را مطرح کنم. تمرین‌های خاصی در این درس در انتظار شماست. با دانستن مسلط شدن به مباحث این درس شما می‌توانید برای هر پرسونا به زبان همان پرسونا بنویسید.

شناخت این که اصل یک واژه از چه گروهی قومیتی، شغلی یا نسلی آمده است به ما کمک می‌کند مخاطب خود را به خوبی بشناسیم و همین طور سطح زبانی خود را در سطح مطلوبی نگه داریم. نویسندگانی که به مباحث این درس مسلط هستند امضای خاص خود را در نوشتان دارند حال آنکه با درک شرایط و سطح زبانی مخاطب می‌توانند با او هم زبان شوند و او را با زبان خود که حالا شخصیت خاص خود را دارد همراه کنند.

جلسه دوم زبان محاوره

در جلسات قبل هم به این موضوع اشاره‌های قویی داشته‌ام که در اینترنت زبان محاوره بسیار رایج است و کجا می‌توان از آن استفاده کرد و کجا از آن نمی‌توان. در این درس با تأکید بر این بایدها و نباید‌ها به سراغ این می‌رویم که باید‌ها و نباید‌های این موضوع را توضیح دهیم. چندان در این درس تمرین نداریم زیرا بیشتر به چرایی بایدها و نباید‌های زبان محاوره در اینترنت می‌پردازیم.

هر تولید کننده محتوا شاید با ترند‌ها، مدها یا اشکال زبانی مختلفی برخورد کند. همین طور از تولید کنندگان محتوا همیشه خواسته می‌شود که از یک ترند خاص زبانی که به اصطلاح مد شده است تبعیت کند حال آن که آن ترند زبانی می‌تواند موضوعی فاسد و ناکارآمد در بیان مفاهیم باشد و تکرار استفاده از آن موجبات تباهی آن را پدید آورد.

جلسه سوم درس زبان و اینترنت داستان در تبلیغات

این درس برای من شیرین‌ترین درس آکادمی تولید محتوا در همه دوره‌ها است. این که در تبلیغات چگونه داستان بگوییم. با داستان گفتن چه چیز مفیدی به خواننده می‌دهیم. او چگونه این به دستان شما واکنش نشان می‌دهد و با داستان گفتن چگونه خواننده به فروش نزدیک‌تر می‌شود.

جلسه چهارم احساسات و فروش

این درس مقدمات موضوع شناخت احساسات را باز می‌کند. حس‌ها با زندگی ما چه کار می‌کند. ما چگونه می‌توانیم برای فروش از احساسات کمک بگیریم اساسا یک فروش به صورت عقلانی اتفاق می‌افتد یا به صورت احساسی. این سوال‌ها را حتما با خود مطرح کنید. این همه آن چیز‌هایی است باید قبل از دست به کار شدن برای نوشتن در نظر داشته باشید.

جلسه پنجم نوشتن اسلوگان و تگ لاین

تگ لاین و اسلوگان همان جملاتی است که در شعار‌های تبلیغاتی استفاده می‌شود. شعار‌هایی که هر روز در تمام بلیبورد‌ها، سایت‌ها، صفحات شبکه‌های اجتماعی و هرجایی می‌بینیم. گاهی‌ بسیار هنرمندانه و مؤثر نوشته شده‌اند و گاهی آنچنان افتضاح و اعصاب خرد کن هستند که همه را از وجود خود ناراحت می‌‌کنند. در این درس من مقدماتی از نوشتن این جملات را برای شما مطرح می‌کنم. اصولی که کار را با آنها می‌توانید شروع کنید اما باز هم تمرین و کار برای شما در اولویت است. در بحث‌ها مربوط به زبان و اینترنت مطرح کردن این روش‌ها می‌تواند بسیار مهم باشد زیرا در بسیاری موارد از شما می‌خواهند که این گونه جملات بنویسید.

زبان و اینترنت شاید عنوانی قدیمی و از مد افتاده باشد. موضوعی که گاهی خود من را هم بر آن می‌داشت که عنوانی بهتر برای این درس بیابم اما این تنها یک عنوان است. مهارت‌ها و روش‌هایی که در این درس برای شما مطرح می‌شود مهم است. پس لطفا با این درس و ۵ جلسه پیش روی آن با من همراه باشید.